Merhabalar,
Grafik semboller ve piktogramlar serisinin ilk yazısında hayatımızda çok önemli bir yer edinen sembollere ve piktogramlara değineceğiz. Grafik tasarım gereçlerinden biri olan sembollere giriş yaparak başlayalım.
Sembol Nedir?
Bir kavramı temsil eden somut bir şekil , bir nesne, bir işaret,bir söz ya da bir hareket tanımıyla açıklabiliriz. Semboller “evrenselleşmiş,sessiz bir dildir.” Semboller insanoğlunun görme duyusuna hitap eden en önemli iletişim unsurlarıdır. Yaklaşık olarak M.Ö. 15.000’li yıllara kadar uzanıyor insanlar önce görerek tanımlar ve algılar, resmederdi. Av sahneleri, insan oğlunun varlık sembolüdür.Sembol ve işaretler, Akılda kalıcığı, kolay öğrenebilirliği,hızlı anlamlandıralabilirliği, evrensel anlam ve boyutlarına sahip olmasıdır. Pek çok farklı insanın, uluslararası bir ortamda bulunduğu olimpiyat organizasyonları, havaalanları bu gibi iletişim alanlarına başvurur. Aynı şekilde uluslararası sembol ve piktogramlar sayesinde giysilerimizi hangi ısılarda yıkamamız gerektiğini anlayabiliriz. (Şek.1)
( Giysilerin üzerinde bulunan bir takım evrensel semboller.Şek.1)
Semboller basit veya karmaşık şekillerden meydana gelebilir. Bunlar, sayı, harf, geometrik bir şekil, doğadaki bir canlı, eşya veya bunların birleşimlerinden oluşabilir. Hepsinin üzerinde bir düşünce gücü yüklüdür ve kesinlikle rastlantısal özellikler taşımazlar. Semboller ilgisizlere fazla bir şey ifade etmezler. Fakat, anlayanlara ifade ettikleri manalar çok derindir.
Semboller, farklı tecrübe düzeylerine ulaşmamızı sağlarlar; ki onlar olmadan bunlar sonsuza dek bizlere kapalı kalırlardı; çünkü onların bilincine bile varamazdık. Sembollerin temel işlevi, farklı şekillerde ulaşılamaz hakikatlerin düzeyine varmaya ve hiç düşünülmemiş bakış açılarını insanların anlayışına sunmayı sağlar. Sembol her zaman beşeri varoluşu yükümlülük altına sokar ve aynı zamanda anlık gerçeği patlatarak bir anlam yükler.
Sayı : 0
Sembolü : 0
Açıklaması : Sıfır yokluğun, hiçliğin sembolüdür. Potansiyel varoluşun başlangıcıdır.
Sıfır yutan sayıdır, etkisiz sayıdır ama aynı zamanda çok büyük bir gücü de kendinde barındırır.
Dünya kültürlerinde 9 sayısı ile birlikte gösterim şekli hemen hemen hiç değişmeyen iki rakamdan biridir.
Sayı : 3
Sembolü : 
Açıklaması: Triad olarak adlandırılır. Monad ile diyad’ın birleşmesinden
oluşur. Yani erkek ile dişi enerjinin birleşiminden oluşan eser, çocuğu anlatır.
Eski Mısır’da Osiris ve İsis’in çocukları olan Horus ile temsil edilir. Bunu
akıldan çıkan, fikirle oluşan eser olarak da görebiliriz. Üç sayısı ve üçgen bu nedenle en çok kullanılan ve çok kutsal sayılan bir sembolizmadır. Yaratılışın temelinde birin üçe, üçün bire yansıması yatmaktadır. Birin sembolü olan nokta(Göz de aynı anlama gelmektedir) ve üçün sembolü olan üçgenin iç içe kullanıldığı birleşik sembolde de bu anlatılmaktadır. Üç sembolü ayrıca insanın oluşumundaki ateş, su ve toprak ile tanrının oluşumundaki ruh, can, bedeni anlatır. Ruh ateşten, can sudan ve beden topraktan üretilmiştir. Üçgen aynı zamanda evreni de temsil eder.
Sayı : 7
Sembolü : 
Açıklaması : Kutsal üçlü triad ile düzeni oluşturan tetrad’ın birleşmesinden
oluşmuştur. Tekamül yasasının sembolüdür. Evrende pekçok şey yedi üzerine kurulmuştur. Sesin yedi ana notası, ışığın yedi ana rengi, insandaki
yedi ana çakra gibi. Bu sembol Mu sembollerini incelerken kraliyet armasında da karşımıza çıkacaktır.
Bu gibi rakamlarıda semboller ifade etmektedir. Aynı zamanda rakamların birleşimlerinden çıkan sembollerde bazen farklı bir anlatım ve mesaj içerisinde olabilir. Örneğin “13”(onüç) sayısı uğursuz bir sayı olarak bilinir. İsa’nın son yemeğinde yemeğe katılan kişiler 13 kişiydi.
Aynı zamanda;
10 Eylül 2001’de özel hiçbir anlama sahip olmayan bu rakam birleşimi, 11 Eylül’deki terrorist saldısı sonrası o günü ve olayı simgeleyen bir yapıya ulaşmıştır.
Piktogram Nedir?
Piktogram ya da piktograf bir eşyayı, bir objeyi, bir yeri, bir işleyişi, bir kavramı resmetme yoluyla temsil eden semboldür. Bu sembollere dayalı yazı sistemine “piktografi” denir. Piktografi; temsili ve grafiksel çizimler şeklinde kullanılan bir anlatım biçimidir. Bir başka deyişle, anlamlı işaretleri esas alan yazı sistemlerindeki işaretler olarak açıklanabilir. Piktografi temelde çivi yazısı gibi biraz uzam olan ve fonotik harfler veya belirleyici uyaklar kullanılarak oluşturulan bir sistemdir. Çivi yazısında ve hiyeroglifik yazılarda piktogramlar bulunur. Örneğin; Hitit ve Urartu yazı sistemleri piktografiktir.
Bir sonraki yazımızda piktogramlarla ilgili geniş çaplı bir yazıyla karşınızda olacağım.
Görüşmek üzere ^.^
Kaynakça;
1. Sembolizm-Sanat Ansiklopedisi | Jean Cassou
Remzi Kitabevi (1999)
2. Mitoloji ve ikonografi |Doç.Dr. Bedrettin Cömert
Hacettepe Üniversitesi Siyasi ve idari bilimler Fakültesi Sanat Tarihi bölümü (Mayıs,1980) METEKSAN
3. Görsel İletişim ve Grafik Tasarım | Tevfik Fikret Uçar
İnkılap Kitabevi (2004)
4. Semboller | Alparslan Salt
RM yayınları (İstanbul,2006)