UI ve UX Nedir?

Tasarıma ilgili olanlar mutlaka duyuyor: UI, UX, UXD, UID, ID….


Bu 2-3 harften oluşan kısaltmalar tasarım dünyasının neredeyse son 5 senedir temel iş kollarını oluşturuyor.
Bu yazımızda bu kavramların karşılıklarını anlatacak ve UI ile UX temelli farkları anlatmaya odaklanacağız.

Öncelikle yazımızın başında UX Nedir UI Nedir gibi sorular soran okuyucularımız için şu kısa bilgileri verelim:

UI: User Interface, (Kullanıcı Ara Yüzü)

UX: User Experience, (Kullanıcı Deneyimi)

UXD: User Experience Designer, (Kullanıcı Deneyimi Tasarımcısı)

UID: User Interface Designer, (Kullanıcı Arayüzü Tasarımcısı)

ID: Interaction Design (Etkileşim Tasarımı)

Genel olarak UI ve UX’in ne olduğundan kısaca bahsedecek olursak UI arayüz tasarımını ifade ederken; UX ise deneyim üzerine kurulmuş bir tasarım sürecini anlatır. Anlamları farklı iki kavram olmalarına rağmen tasarım sürecine yön veren etkileri sebebiyle beraber anılırlar. Sektörde birçok insan bunların neredeyse aynı şeyler olduğunu düşünürken; aslında birbirlerinden tamamen farklıdırlar. Ancak birbirlerinden bağımsız değildirler. Kafa karıştırıcı biliyorum.

Basitleştirmek için başlayalım :

UX Nedir?

UX, kullanıcı deneyimi anlamına gelmektedir ve kullanıcıların iyi bir site deneyimine sahip olmaları amaçlanır.

UI Nedir?

UI, kullanıcı ara yüzü anlamına gelmektedir ve kullanıcıların sitede rahatça dolaşması ve sitede daha uzun süre kalması site içeriklerine daha rahat ulaşması gibi deneyim odaklı iyileştirmeler amaçlanır. UI ne demek diye sorduğumuzda aklımıza ilk gelecek olan şey özetle :  kullanıcı konforu odaklı görsel tasarım gelmelidir.

 

 

https://dribbble.com/shots/7424303-Mobile-App-Mindfulness

UI tasarımı tamamen arayüz tasarımı ile ilgili iken UX tasarımı tasarlanacak arayüzün nasıl daha basit, hızlı ve efektif kullanılması gerektiği ile ilgilenir.

UI Somut – UX Soyuttur 

Bu soyut stratejiler UI tasarımcılar için birer kılavuz olur. Aslında UX tasarımcılar bulundukları konum itibari ile somut bir tasarım ortaya koymazlar. Ancak günümüzde bazı Kullanıcı Deneyimini ön plana alan tasarımcılar, uzun süre arayüz tasarımı kavramlarını oluşturan, estetik, renk, tipografi gibi kavramlarla iç içe olduklarından, somuta yakın UI tasarımcıların işine yaracak tasarımlar ortaya koyabilirler.

shutterstock_225029476

UX tasarımın, karakteri gereği UXD’nin tasarım kökenli olmasına ihtiyacı yoktur. Çünkü UX nasıl göründüğünden çok nasıl kullanılıp nasıl hissettirdiği ile ilgilidir. UX’in amacı size bir işlemi basit, sorunsuz ve hızlı bir şekilde yaptırmak ve iyi bir deneyim yaşatmaktır. Bu iş için grafik tasarım –ki artık tek başına bütünleşik bir kavramdan fazlası- önemlidir ama tek değildir. UX için farklı alanlarda bilgi sahibi olmak gerekir. Sosyoloji, Antropoloji, Psikoloji, Etkileşim Tasarımı, Bilgi Mimarisi gibi alanlarda bilgi sahibi olmak UXD için büyük bir yatırımdır.
UX’in geniş bir kapsama sahip olmasının nedeni de budur. Somut hayattan örnek verecek olursak: İnternetten alışverişini yapmış olduğunuz o özel tasarım spor ayakkabının-ki tamamen siz kendiniz tasarladınız- üretilip, paketlenip ayağınıza kadar getirilmesi gibi bir çok detayı düşünerek çalışmak zorundadır.

shutterstock_243776683
İyi bir UX tasarımı temelleri sağlam bir eve benzer. Ancak evin temelleri ne kadar sağlam olursa olsun UI olmadan kelepir bir binayı istediğiniz fiyata satamazsınız. Burada devreye UI Tasarım giriyor. Şimdi UI/UX nedir sorusu’nun cevabı biraz daha kafamızda oturmaya başladı mı?

Web Tasarım uzmanı Dimitry Fadeyev, iyi bir UI tasarıma sahip olmanın yüksek rekabet avantajlarına sahip olduğunu ve internet endüstrisindeki büyük başarılarda pay sahibi olduğunu savunur ve şöyle ifade eder: “Ön yüzündeki iyi tasarım arka tarafta her şeyin yolunda olduğu izlemini verir, gerçekte durum böyle olsa da olmasa da.”

The Value of Good Design

Joel Spolsky, kendi argümanında şöyle diyor: “Kullanılabilirlik her şey değildir. Eğer kullanılabilirlik mühendisleri bir gece kulübü dizayn etselerdi, temiz, sessiz, yüksek aydınlatmaya sahip, birçok oturma yeri, çok sayıda barmeni, 18 punto sans-serif ile yazılmış menüsü olan, tuvaletlerin kolaylıkla bulunabildiği bir mekan olurdu. Fakat kimse oraya gitmezdi. Herkes, yolun aşağısındaki Coyote Ugly’de birbirinin üzerine bira döküyor olurdu.”

Kısaca bahsetmek gerekirse; UI görünen her şeyin estetik açıdan belirli kurallara bağlı kalarak tasarlanmasıdır. Örneğin; Kullandığınız bilgisayarın üzerinde bulunan tuşlar, tuşların üzerinde bulunan harfler ve rakamlar, renkler, bunların büyüklükleri ürün tasarımcısının verdiği kararlar sonucu uygulanır. Arayüz tasarımında denk gelen kavramlar ise CTA’ lar (aksiyon çağrısı), butonlar, grid yapısı, mizanpaj, fontlar, renkler ve boşluklar gibi tüm grafik öğelerinin birleşiminden oluşur.

 

https://dribbble.com/shots/7052720-Linglee-Languages-learning-platform

UI’ın bir diğer önemli olduğu konu ise kullanıcıları web sitesinde daha uzun süre kalmasını sağlamaktır. Web sitesinin içeriği ne kadar güzel ve kaliteli olursa olsun, eğer UI tasarımı, kullanıcının rahatça dolaşmasını engelleyecek ve gözünü yoracak bir biçimde ise kullanıcı o siteden hemen çıkar. Örneğin; sözlük içerikli bir web sitesinin reklam amaçlı günlük olarak background rengini değiştirmesi( kırmızı background üzerine siyah yazı vb.) kullanıcının alıştığı renk deneyimine hitap etmiyorsa kullanıcı her gün girdiği siteye o gün girmek istemez.
Dolayısı ile yoğun uğraşlar sonucu sitenize yönlendirdiğiniz kullanıcıyı sitenizde tutamadığınız zaman tüm uğraşlarınız boşa gitmiş olabiliyor.
UI ile ilgili bir önemli konu ise müşterilerinizin tamamen bu aşamada konuşmaya başlayacağı gerçeğidir. Her ne kadar yeni bir kavram olsa da biz Türk’ler sadece neyin güzel veya çirkin olduğuna karar verebildiğimiz için UX hakkında yorum yapan müşterilerin oranının %0,3 ( Rakamı attım 🙂 ) olduğudur.
Sonuç olarak UI/UX nedir sorusunun cevabı bütün bu konularla alakalı olarak yukarıda anllattıklarımdan ibaret değil elbette. Gün geçtikçe çalışma disiplinleri birbirlerine daha çok yaklaşıyor. Ancak şimdilik genede UI kesinlikle UX olarak algılanmamalı, aynı şekilde UX, UI olarak değerlendirilmemeli iki farklı uzmanlık alanı olarak algılanmalıdır.

Bu ayrımı daha net yapabilmek için UX ve UI tasarımcısını ayrı olarak ele alarak, ne yaptıklarını genel olarak anlatan, Amerika Kaynaklı Scorch isimli ajansın hazırladığı infografiği paylaşmak isterim.
Not: İnfografikte UI Designer “Web Designer” olarak geçmiştir.

ux-designers-vs-web-designers_5213d3afbecc3_w756

UI/UX nedir sorusuna basitçe cevap vermek istediğim yazımızın sonuna geldik. Umarım faydalı olabilmişimdir.

1 Comment
  1. Pingback: UX VE UI

  2. Yanıtla

    Çok mantıklı,açıklayıcı ve pratik bilgiler. Başarılarının devamını dilerim.
    Not: Hayat bir UX,UI.

Reply to İsmail Koyuncu. cancel