Yapay Zeka
Yapay zeka kısaca AI (Artificial Intelligence)’ın tarihsel yolculuğu, onu tanımak için oldukça önemli. Gelin bu tarihsel yolculuğa birlikte bakalım:
– 1949’dan önce bilgisayarlar komutları çalıştırabilseler de, bu komutları depolayamadıkları için ne yaptıklarını hatırlayamıyorlardı. 1950’de Alan Turing, “Bilgisayar Makineleri ve Zeka” adlı makalesinde akıllı makinelerin nasıl inşa edileceğini ve bu zekanın nasıl test edileceğini tartıştı. Beş yıl sonra, ilk AI programı, Dartmouth Yapay Zeka Yaz Araştırma Projesi’nde (DSPRAI) sunuldu. Bu olay, birkaç on yıl boyunca AI araştırmalarını hızlandırdı.
– 1957 ve 1974 yılları arasında bilgisayarlar daha hızlı, daha ucuz ve daha erişilebilir hale geldi. Makine öğrenimi algoritmaları gelişti ve 1970’de DSPRAI’nin sunucularından biri Life Magazine’e, bilgisayarların artık ortalama bir insanın genel zekasına sahip makineler olacağını söyledi. Yine de başarılarına rağmen, bilgisayarların bilgiyi verimli bir şekilde depolayamaması veya hızlı bir şekilde işleyememesi, yapay zeka arayışında engeller yarattı.
– AI’ın 1980’lerde algoritmik araç seti genişletildi ve daha özel fonlarla yeniden canlandırıldı. John Hopefield ve David Rumelhart, bilgisayarların deneyim yoluyla öğrenmesini sağlayan “Derin Öğrenme” tekniklerini, Edward Feigenbaum ise, insanların karar verme sürecini taklit eden “uzman sistemleri” tanıttı. Devlet finansmanı eksikliğine rağmen, yapay zeka gelişti ve sonraki yirmi yılda birçok önemli hedefe ulaşıldı. 1997’de hüküm süren satranç Dünya Şampiyonu ve Grandmaster Gary Kasparov, IBM’in satranç oynayan bir bilgisayar programı olan Deep Blue tarafından yenildi. Aynı yıl Dragon Systems tarafından geliştirilen konuşma tanıma yazılımı Windows’a uygulandı. Cynthia Breazeal, duyguları tanıyabilen ve gösterebilen bir robot olan Kismet’i de geliştirdi.
– 2016’da Google’ın AlphaGo programı Go ustası Lee Se-dol’u yendi ve 2017’de poker oynayan bir süper bilgisayar olan Libratus en iyi insan oyuncuları yendi.
Kısaca yapay zekanın günümüzde Go ustalarını dahi devirmesi, onun her alanda karşımıza çıkacağının bir kanıtı. Son günlerde pazarlamanın tacını taşıyan dijital pazarlama alanı da AI’dan yararlanmaya başlayacak.
Dijital Pazarlamada Yapay Zekanın Rolü:
Yapay zekanın yadsınamaz varlığı ve gelişimi göz önüne alındığında pazarlama alanında da hüküm sürmesini çok doğal karşılayabiliriz. Genel olarak AI günümüzde işletmelerde operasyonların optimize edilmesi, harcamaların en aza indirilmesi, teslimat süresinin azaltılması ve üretimin geliştirmesi amacıyla kullanılmakta. Bu yüzden, halihazırda pazarlama alanında AI kullanımına geçiş yapmış olan kuruluşlar aslında benzersiz bir avantaja sahipler.
Son yıllarda kamu ve özel sektördeki veri ve iletişim teknolojisindeki muazzam gelişmeler, yeni bir dijital pazarlama ekosisteminin oluşturulmasını tetiklemiştir. Şu anda bilgi teknolojilerinin genişlemesinin bir sonucu olarak büyük miktarda bilgi yaratılmaktadır. Her gün 2.5 Quintilian (birçok sıfırlı bir sayı) bayt veri üretiliyor. Ayrıca dünya bilgisinin yüzde 90’ının son iki yılda oluşturulduğu tahmin ediliyor. Hızlı ve doğru iş seçimleri yapmak için güvenilir veriler oluşturulmalı, erişilmeli ve kullanılmalıdır. Hızlı teknoloji ilerlemesi ve bu teknolojiye dünya çapında engelsiz şekilde ulaşabilmenin bir sonucu olarak, pazarlama yönetiminde yeni veriye dayalı yöntemler kullanarak rekabet avantajı kazanma şansı ortaya çıkmıştır. Dijital pazarlama, işletmelerin internette artan müşteri odağından yararlanmak ve bundan kar etmek için mantıklı bir tepki olarak gelişti. İşletmeler, hastaneler, üniversiteler, bazı meslek grupları ve sivil toplum kuruluşlarının, pazarlama stratejisinin ve dağıtım planlarının bir parçası olarak dijital pazarlamayı kullanır. Dijital pazarlama alanında da çeşitli işletme türleri yer almaktadır. Çevrimiçi dünya, işletmelerin uygun değerlendirme tekniğinde birkaç fare tıklamasıyla müşterileri hakkında daha fazlasını keşfetmelerini sağlar. Dijital pazarlamanın geleneksel pazarlama araçlarına ve platformlarına göre en önemli avantajı ölçülebilir olmasıdır. Her internet kullanıcısının dijital ayak izi, pazarlama araştırması için girdi olarak kullanılabilecek büyük miktarda bilgi içerir. Bu tür gelişmiş analitik araçlar, geçmiş bilgileri anlamak ve gelecekteki operasyonların planlanmasına yardımcı olmak için makine öğrenimini (ML) kullanır.
Sonuç olarak AI, pazarlama dünyasında sıcak bir konudur. Bazılarına göre pazarlamanın geleceğidir. AI alanında birkaç atılım var. AI, insan anlayışını taklit etmeye çalışan yeniliği ifade eden bir kavramdır. AI, diğerleri arasında konuşma tanıma, görüntü tanımlama, makine öğrenimi ve anlamsal arama dahil olmak üzere kapsamlı bir yetenek yelpazesini kapsar.
Pazarlamacılar, müşterilerle bireysel bazda sürekli ve güncel bilgiye dayalı temasları sürdürmelidir; yapay zeka da bu sürekli bağlantılı, sürekli gerçeklikte ekonomik üstünlük elde etmek için çok önemlidir. Yapay zekanın önemini kavrayan ve ölçeklendirmeye uygun yapıyı ortaya koyan markalar, kopyalanması son derece zor bir avantaj elde edebiliyor. Apple’ın Siri’si ve Google’ın DeepMind’i, günümüzde tüketici ve ticari arenada yapay zeka kullanımına sadece birkaç örnektir. Örneğin Siri, doğal dil işlemeyi (NLP) kullanarak sesli talimatları yorumlar ve uygun şekilde yanıt verir. Deep Mind ise derin öğrenmeyi kullanan bir Google içeriğidir. Önceden belirlenmiş davranışsal tekniklere bağlı kalmak yerine, deneyimlerden öğrenir ve bağlantılar kurmak ve anlamlı sonuçlara ulaşmak için ham verileri girdi olarak kullanır. Deep Mind’ın yardımıyla Google, kendi topluluklarının kapasitsini ve üretkenliğini artırmayı başardı. Sonuç olarak AI, mevcut kurumsal dünyada olmazsa olmaz bir yenilik haline geldi. Bu teknolojiler, şirket operasyonlarının verimliliğini artırmak ve müşterilere daha iyi, daha kişiselleştirilmiş deneyimler sunmak için hem küçük hem de büyük işletmeler tarafından kullanılmaktadır.
AI günlük yaşamımızın her alanında değişiklikler getiriyor. Bu bağlamda pazarlama alanına da birkaç değişiklik getirdi. Bunlar;
Pazarlama Tahmini
Sosyal medyanın potansiyel bir tüketici hakkında daha fazla kişisel bilgi edinme yeteneğinin bir sonucu olarak, pazarlamacılar onlarla anlamlı bir şekilde etkileşime girmeye daha hazırdır. Müşteri internette nerede olursa olsun, her tıklama ile bir dijital ayak izi oluşturur ve bu dijital ayak izi AI tarafından değerlendirilir. Bu sürecin sonucunda AI tarafında pazarlamacıyı ilgilendiren istatistikler pazarlamacıya sunulmuş olur. Bu süreç günümüzde hayati önem taşımaktadır.
Sohbet Robotları
Doğal bir dil ortamında AI sistemleri tüketicilerle iletişim kurar. Sosyal medya kullanımı giderek Whatsapp ve Facebook Messenger gibi özel mesajlaşma platformlarına taşındığından, pazarlamacılar bu girişimlere giderek daha fazla ilgi gösteriyor. Gelişmiş pazarlamacıların çoğu, sohbet robotlarını geniş ölçekte kişiselleştirilmiş müşteri hizmeti sağlamanın bir yolu olarak görse de, geçerli bir pazarlama aracı olarak kabul edilmezler. Öte yandan bu botlar, müşterilere bir satış yolculuğunda müşterilere rehberlik etmek için de kullanılabilir.
E-posta Pazarlama
AI’ın bir sonucu olarak, e-posta pazarlaması hem pazarlamacılar hem de müşterileri için daha da etkili hale geldi. Kişinin markaya dair önceki deneyiminin bir sonucu olarak AI, şirketin her bir abonesi için özel e-postalar üretebilir. Deneyimi özelleştirirken içerik tüketimi, istek listesi öğeleri ve ziyaret edilen sitelerin tümü dikkate alınabilir. Örneğin, bir kişi şirketin e-postasında ürün sitelerinin bağlantılarını sık sık açar, ancak diğeri asla yapmazsa, AI her kullanıcıya en yararlı ayrıntıları içeren çeşitli mesajlar gönderebilir.
Pazarlama giderek müşteri davranışına odaklanıyor
AI uygulamasının büyük bir kısmı, birden çok kaynaktan gelen verilerin bütünleştirilmesini içerir. Müşteriler internete eriştiğinde, arkalarında ufak tefek özel ayrıntılar bırakırlar. Veriler alışveriş yapıp yapmamalarından, yayınlamalarından veya göz atmalarından bağımsız olarak elde edilir. Programlanan yapay öngörüler artık bu büyük sayıları işliyor ve müşterilerin çevrimiçi etkinlikleri ve dijital kimlikleri hakkında bilgi ediniyor. Kısacası bilgisayarlar yakında müşteri profillerini ve davranışlarını derinlemesine inceleyerek internette izledikleri müşterilerin konuşmalarına daha uygun bir kopya oluşturmalarına olanak tanıyacak.
Kısacası yapay zeka ve dijital pazarlamacılar birlikte iyi çalışır
İnternet reklamcılığı, AI olmadan bu kadar kompleks bir yapıda bu denli kesin sonuçlar vermezdi. Araçların ve uygulamaların amacı, insan pazarlamacıların yerini almak değil, onlara yardımcı olmaktır. Robotlar, insanlara hizmet etmek yerine, dijital pazarlamacıların vaktinin olmadığı görev ve yükümlülükleri yerine getiriyor. Robotlar sürekli kullanılabilir ve asla hastalanmazlar, bu büyük bir avantajdır.
Peki sosyal medya bu işin neresinde?
Sosyal medya, herhangi bir dijital pazarlama planının ayrılmaz bir bileşenidir. Daha spesifik olmak gerekirse, bir işletme itibarını kontrol etmek, rekabet avantajını korumak ve bağlantıları korumak için sosyal medyayı kullanabilir. Çok az insan, sosyal medya sitelerinin, kullanıcılara görmek istediklerini vererek onları etkileşimde tutmak için tasarlanmış AI sistemleri olduğunu biliyor.
Bir sosyal bot tam olarak ne yapar? Bilgisayar, sosyal ağ sitelerinde konuşan, diyaloglar üzerinde önemli bir güce sahip olan ve düşünce ve davranışları etkileyen bir aracı olarak işlev görür. Sosyal medyadan en iyi şekilde yararlanmak isteyen işletmeler, müşterilerle etkileşim kurmak ve operasyonları basitleştirmek için bot kullanıyor. Sahte hesaplar veya takipçiler oluşturan botlardan bahsetmiyoruz. Bağımsız veya yarı otonom olarak iletişim kurabilen AI sistemlerinden bahsediyoruz. Kötü niyetli değiller.
Sonuç Olarak…
Yapay zekanın pazarlamanın geleceği üzerinde daha büyük bir etkiye sahip olacağı ve küçük işletmelerin bile yapay zekayı benimseyebileceği aşikar. Halihazırda AI tabanlı teknolojileri kullanmadan pazarlama operasyonları yürüten şirketler, dönüşüm için kendilerini hazırlamalıdır. Pazarlamada başarılı bir AI stratejisi oluşturmak ancak sağlam bir teknik (teknoloji, veri ve prosedürler) ve organizasyonel temeller (insanlar, beceri ve kültür) varsa mümkündür. Bu şartların varlığında pazarlama operasyonu AI stratejisini oluşturmalı ve geleceğimize göz kırpmalıdır.
KAYNAKLAR
Boddu, Raja Sarath Kumar, et al. “An analysis to understand the role of machine learning, robotics and artificial intelligence in digital marketing.” Materials Today: Proceedings (2021).
Vlačić, Božidar, et al. “The evolving role of artificial intelligence in marketing: A review and research agenda.” Journal of Business Research 128 (2021): 187-203.
https://www.hpe.com/tr/tr/what-is/artificial-intelligence.html
